تفاوت مبایعه نامه و قولنامه چیست؟
یکی از موضوعاتی که در اینجا به آن پرداخته می‌شود، تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه است. ماده 10 قانون مدنی به افراد اجازه می‌دهد تا هر گونه قراردادی را با یکدیگر منعقد کنند، با این شرط که مفاد قرارداد با نظم عمومی جامعه و قوانین و مقررات مغایرت نداشته باشد.
این ماده قانونی باعث ایجاد انواع مختلفی از قراردادهای نامعین شده است که هر یک در شرایط خاصی تنظیم شده‌اند؛ مانند قولنامه که نتیجه ماده 10 قانون مدنی است. بنابراین، در این مقاله، ما تفاوت‌های موجود بین قولنامه و مبایعه‌نامه را بررسی خواهیم کرد.
آشنایی با مبایعه‌نامه
مبایعه‌نامه یا بیع‌نامه به قراردادی اشاره دارد که در زمان خرید و فروش ملک بین فروشنده و خریدار منعقد می‌شود. این نوع قرارداد، اگرچه به عنوان یکی از اسناد رسمی شناخته نمی‌شود، اما از نظر حقوقی دارای اعتبار قابل توجهی است.
امروزه، استفاده از قولنامه برای تنظیم قراردادهای موقت کمتر شده است و دلیل این کاهش، امکان ثبت مبایعه‌نامه در سامانه ثبت اسناد و دریافت کد رهگیری و هولوگرام رسمی از آن سامانه است. با دریافت این مدارک، صحت و قانونی بودن معامله و قرارداد خود را به راحتی اطمینان حاصل خواهید کرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
البته لازم به ذکر است که به طور کامل تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه را نیز بررسی کنید و آشنایی کامل به این موضوع داشته باشید.
آشنایی با قولنامه
قولنامه، یک نوع قرارداد است که بر پایه تعهدات و توافقات دو طرف در معامله، منعقد می‌شود. معمولاً در هنگام خرید و فروش ملک، به دلیل عدم حضور حاضری مالی یا اسناد ملک، یک قرارداد موقت بسته می‌شود. با توافق طرفین و امضای قولنامه، فروشنده به خریدار تضمین می‌دهد که تا زمان انتقال رسمی سند، ملک را به فرد دیگری نمی‌فروشد.
اما لازم به ذکر است که وجود یک قولنامه به این معنی نیست که طرفین به طور مطلق متعهد به ادامه معامله باشند. بنابراین، بندهایی مانند وجه تعهد، به قولنامه اضافه می‌شود تا در صورت لغو قرارداد از سوی هر طرف، مبلغ مشخصی به طرف مقابل پرداخت شود.
بررسی تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه
تشخیص تفاوت میان قولنامه و مبایعه‌نامه، در اصل، مسأله‌ای کمی حساس است. با این حال، با آگاهی از چند نکته، می‌توان این دو را از یکدیگر تمییز داد. برای مثال، فرض کنید که می‌خواهید یک خودرو از آقای ب خریداری کنید.
شما یا آقای ب یک قرارداد می‌بندید که در آن درباره مسائلی مانند زمان تحویل، مکان تحویل و شرایط پرداخت اتفاق نظر می‌دهید، حتی ممکن است پیش‌پرداختی نیز انجام دهید. در چنین شرایطی، شما یک مبایعه‌نامه یا بیع‌نامه منعقد کرده‌اید.
اما اگر شما و آقای ب قراردادی بسته باشید که بیان کند در آینده‌ای مشخص، مثلاً شش ماه آینده، یک خودرو از او خریداری خواهید کرد و او نیز برای آن زمان آمادگی لازم را فراهم می‌کند، در این صورت شما یک قولنامه منعقد کرده‌اید. بنابراین، می‌توان گفت تفاوت میان قولنامه و مبایعه‌نامه در موارد زیر قابل تشخیص است:
در صورتی که مبایعه‌نامه گم شود و کد رهگیری آن موجود باشد، می‌توانید از طریق سامانه ثبت معاملات و املاک کشور یک نسخه از آن را دریافت کنید. اما اگر مبایعه‌نامه بدون کد رهگیری گم شود، می‌توانید از طرف مقابل یک نسخه از آن را دریافت کرده و با اصل مقایسه کنید. در غیر این صورت، می‌توانید در دادگاه دعوی اثبات وقوع معامله را مطرح کنید.
- از نظر مفهومی، قولنامه و مبایعه‌نامه دارای تفاوت‌هایی هستند. قولنامه به معنای اعطای قول و تعهد است، در حالی که مبایعه‌نامه به معنای بستن قرارداد بیع و فروش می‌باشد.
- یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که بین قولنامه و مبایعه‌نامه وجود دارد، این است که قولنامه عمدتا به عنوان یک وعده برای معاملات آینده عمل می‌کند، در حالی که مبایعه‌نامه به عنوان یک تعهد واقعی در قرارداد بیع و فروش شناخته می‌شود.
- دیگر تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه ، این است که زیرا مبایعه‌نامه به عنوان یک تعهد اصلی در نظر گرفته می‌شود، پس پس از انعقاد آن، انتقال مالکیت هم انجام می‌شود، در حالی که در قولنامه، انتقال مالکیت رخ نمی‌دهد و دو طرف تنها به انجام اقدامات لازم برای معامله‌ای در آینده متعهد می‌شوند.
چرا در هنگام معامله ملک، قرارداد باید تنظیم شود؟
تنظیم قرارداد موقت در زمان معامله ملک، امری ضروری نیست. اگر مبلغ معامله و مدارک مربوط به فروشنده کامل باشد، می‌توان در همان روز به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و ملک را به نام خریدار ثبت کرد.
اما در اکثر موارد معاملات ملکی، نیاز است که فروشنده و خریدار به تعهدات خود عمل کنند و مدارک مورد نیاز را آماده کنند. برای جلوگیری از انتقال ملک به شخص دیگر توسط فروشنده، قرارداد موقت تنظیم می‌شود.
این قرارداد، که به نام قولنامه یا مبایعه‌نامه شناخته می‌شود، بین فروشنده و خریدار انعقاد می‌شود. در این زمان، طرفین معامله موظفند به تعهدات خود عمل کنند و در تاریخ مشخص، با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی کشور، انتقال رسمی مالکیت ملک را انجام دهند.
چگونه مبایعه‌نامه را لغو و ابطال کنیم؟
یکی از موارد مهم در متن مبایعه‌نامه، ذکر شرایطی است که موجب ابطال و لغو آن می‌شود. ازآنجا که مبایعه‌نامه نماینده توافق دوطرفه است، اولین و مهم‌ترین شرط برای فسخ آن، رضایت هر دو طرف از معامله است. به‌طور کلی، فقط با توافق هر دو طرف، بدون دخالت دلیل قانونی، مبایعه‌نامه قابل لغو است. اما در برخی موارد، حتی با وجود نارضایتی یکی از طرفین، ممکن است مبایعه‌نامه را لغو کرد که این شامل موارد زیر است:
- شناسایی عیوب و نقصانات قانونی در معامله
- عدم انجام تعهدات تعیین‌شده در متن قرارداد
- تقلب یا فریب یکی از طرفین معامله توسط طرف دیگر
- عدم پرداخت وجه توسط خریدار به فروشنده در مواردی که پرداخت نقدی معامله مقرر است.
- و…
کلام پایانی
به طور کلی، تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه در این است که مبایعه‌نامه به عنوان یک قرارداد نهایی برای فروش یا خرید ملک منعقد می‌شود و تعهد واقعی را بین طرفین تضمین می‌کند، در حالی که قولنامه معمولاً به عنوان یک تعهد اولیه برای انجام معامله در آینده عمل می‌کند.
بنابراین، وقتی مبایعه‌نامه منعقد می‌شود، طرفین به تعهدات خود متعهد می‌شوند و انتقال مالکیت به خریدار انجام می‌شود. از سوی دیگر، قولنامه تنها وعده‌ای برای انجام معامله در آینده است و انتقال مالکیت در زمان انعقاد قولنامه انجام نمی‌شود.
بنابراین، درک این تفاوت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا طرفین به درستی از نوع قراردادی که مناسب نیازهایشان است، استفاده کنند.
